Numer PESEL to unikalny identyfikator przypisywany każdemu obywatelowi Polski. Pełni on kluczową rolę w różnych aspektach życia codziennego, w tym w kwestiach administracyjnych, zdrowotnych i finansowych. W dobie rosnącej liczby oszustw finansowych czy kradzieży tożsamości ochrona danych osobowych, stała się priorytetem. Jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony przed nieuprawnionym wykorzystaniem danych osobowych jest zastrzeżenie numeru PESEL. Zgodnie z ustawą możemy to zrobić od 1 czerwca 2024 roku. Jeśli jesteś zainteresowany jak wygląda procedura i jakie są zalety tego rozwiązania to ten artykuł jest zdecydowanie dla Ciebie. Zapraszam do lektury.

Co to jest zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL to proces, który pozwala zabezpieczyć swój unikalny numer identyfikacyjny przed nieautoryzowanym użyciem. Kiedy numer PESEL jest zastrzeżony, instytucje finansowe, takie jak banki czy firmy leasingowe, mają obowiązek sprawdzić jego status przed zawarciem jakiejkolwiek umowy finansowej. Jeżeli numer jest zastrzeżony, transakcja nie może zostać przeprowadzona bez zgody właściciela numeru PESEL.

Zastrzeżenie PESEL-u jest szczególnie istotne w kontekście rosnącej liczby oszustw finansowych, gdzie przestępcy wykorzystują skradzione dane osobowe do zaciągania kredytów lub podpisywania umów leasingowych. Dzięki zastrzeżeniu PESEL-u, ofiara oszustwa nie ponosi odpowiedzialności za wszystkie zobowiązania zaciągnięte w jej imieniu przez osoby trzecie.

Jak zastrzec swój numer PESEL?

Proces zastrzegania numeru PESEL został zaprojektowany tak, aby był jak najbardziej przyjazny dla użytkownika. Istnieją trzy główne sposoby, aby to zrobić:

Online przez aplikację mObywatel:

  • Pobieramy aplikację na swój smartfon.
  • Logujemy się, używając swojego profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego.
  • Wybieramy opcję „Zastrzeż numer PESEL” i postępujemy zgodnie z instrukcjami na ekranie.
mobywatel zastrzeż pesel

Poprzez portal gov.pl:

  • Wchodzimy na stronę: https://www.gov.pl/
  • W zakładce dla obywatela wybieramy „Dokumenty i dane osobowe”.
  • W sekcji PESEL wybieramy opcję „Zastrzeż swój numer PESEL lub cofnij zastrzeżenie”.
  • System przeniesie cię do mObywatel.gov.pl. gdzie dokończysz proces.

W urzędzie gminy:

  • Udajemy się do najbliższego urzędu gminy.
  • Wypełniamy odpowiedni formularz, podając swoje dane osobowe oraz numer PESEL.
  • Przedstawiamy swój dowód osobisty do weryfikacji.

Proces jest bezpłatny i natychmiastowy. Swoją decyzję możemy w każdej chwili cofnąć. Warto jednak podkreślić, że kolejna zmiana statusu zastrzeżenia będzie możliwa po upływie 30 minut. Po zastrzeżeniu, instytucje będą miały obowiązek sprawdzić jego status przed zawarciem jakiejkolwiek umowy.

Przed jakimi operacjami może cię uchronić zastrzeżenie numeru PESEL?

Zastrzeżenie numeru PESEL może ochronić cię przed wieloma nieautoryzowanymi operacjami. Przede wszystkim zabezpiecza przed podpisaniem umów z firmami i instytucjami finansowymi, takimi jak banki i instytucje kredytowe, co obejmuje umowy o kredyt gotówkowy, samochodowy, pożyczki, zakupy z płatnością ratalną czy leasing. Zabieg ten nie pozwoli również wypłacić większej gotówki z Banku oraz założenie rachunku bankowego. Chroni także przed nieuprawnionym podpisywaniem umów notarialnych u notariusza, np. dotyczących kupna lub sprzedaży nieruchomości, oraz przed uzyskaniem duplikatu karty SIM przez operatorów telekomunikacyjnych. To skuteczna ochrona, która pomaga uniknąć wielu potencjalnych problemów.

Zastrzeżenie numeru PESEL w żaden sposób nie zablokuje ci możliwości rejestracji do lekarza, realizacji recepty czy załatwienia sprawy urzędowej. Proces ten dotyczy jedynie operacji finansowych i umów wymagających weryfikacji tożsamości w celu zabezpieczenia przed oszustwami. Dlatego nie musisz obawiać się utrudnień w codziennych sprawach życiowych.

Korzyści z zastrzeżenia numeru PESEL

Zastrzeżenie numeru PESEL niesie ze sobą wiele korzyści, w tym przede wszystkim:

  • Ochrona przed oszustwami finansowymi: Zastrzeżenie PESEL-u uniemożliwia przestępcom zaciąganie kredytów czy zawieranie umów leasingowych na skradzione dane.
  • Bezpieczeństwo danych osobowych: Chroni dane osobowe przed nieuprawnionym wykorzystaniem.
  • Spokój ducha: Osoby, które zastrzegły swój numer PESEL, mogą czuć się bezpieczniej, wiedząc, że ich dane są chronione.

Zastrzeżenie numeru PESEL a leasing i inne formy finansowania

Leasing to najpopularniejsza forma finansowania, w 2023 roku firmy leasingowe sfinansowały sprzęt za ponad 100 miliardów złotych. Nowe przepisy obowiązujące od 1 czerwca 2024 roku zobligowały leasingodawców i inne podmioty udzielające finansowania do weryfikacji, czy numer PESEL jest zastrzeżony przed zawarciem umowy, o ile jej wartość przekracza około 13 000 zł. Oznacza to, że leasing mniejszych przedmiotów, takich jak telefony, nie jest w pełni zabezpieczony. Jeśli więc chcemy skorzystać z leasingu to należy cofnąć zastrzeżenie oczywiście o ile wcześniej było ono aktywowane.

Dokładnie taka sama sytuacja dotyczy kredytów samochodowych, pożyczek leasingowych oraz wynajmu długoterminowego. Instytucje te muszą również sprawdzić status numeru PESEL przed zawarciem umowy, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo finansowe konsumentów, ale tylko w przypadku wyższych kwot.

Co ważne u większości dostawców numer indentyfikacyjny klienta nie powinien być zastrzeżony do momentu uruchomienia finansowania lub odbioru pojazdu. Oczywiście zależeć to będzie od procedur danego podmiotu.

Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

W pewnych sytuacjach może zaistnieć potrzeba cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL. Możesz tego dokonać w serwisie mObywatel lub w urzędzie. Proces ten jest równie prosty i wręcz analogiczny do jego zastrzegania. Z tego względu, wybacz, ale nie będę skupiać się na jego szczegółowym opisywaniu.

Cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL może być konieczne w sytuacjach, gdy chcemy zawrzeć umowę kredytową lub leasingową. Procedura cofnięcia jest bezpłatna i natychmiastowa. No chyba, że włączyliśmy przed chwilą ochronę. W takiej sytuacji przyjdzie nam odczekać pół godziny.

Automatyczne zastrzeżenie numeru PESEL

W przypadku zgubienia lub kradzieży dowodu osobistego, zaraz po odpowiednim zgłoszeniu tego faktu numer PESEL zostanie automatycznie zastrzeżony. Dzięki temu, osoba, która straciła dokument tożsamości, nie musi się martwić o nieautoryzowane użycie jej danych osobowych w celach finansowych. Automatyczne zastrzeżenie numeru PESEL stanowi dodatkową warstwę ochrony w przypadku utraty dokumentów.

Limit kwotowy przy zastrzeżeniu PESEL

Zastrzeżenie numeru PESEL działa przede wszystkim w przypadku transakcji powyżej około 13 000 zł. Zastanawiasz się dlaczego użyłem słowa około? Gdyż wartość ta odnosi się do trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Na chwilę obecną będzie to kwota 12 726 zł. Jeśli czytasz ten artykuł później to wartość ta może ulec zmianie.

Oznacza to, że przy mniejszych kwotach, instytucje finansowe nie są zobowiązane do weryfikacji w rejestrze, czy numer PESEL jest zastrzeżony. Choć może to wydawać się ograniczeniem, warto pamiętać, że większość poważnych transakcji finansowych przekracza tę kwotę, co tym samym zapewnia odpowiedni poziom ochrony.

Zastrzeżenie numeru PESEL podopiecznego lub innej osoby

Procedura zastrzegania numeru PESEL dla podopiecznych lub innych osób jest nieco bardziej złożona, ale równie ważna. Opiekunowie prawni mogą zastrzec numer PESEL swoich podopiecznych, co chroni ich przed potencjalnym nieuprawnionym użyciem danych osobowych. Aby to zrobić, należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie gminy, przedstawiając dokumenty potwierdzające opiekę prawną.

Podsumowanie

Zastrzeżenie numeru PESEL to skuteczny sposób ochrony przed oszustwami finansowymi. Dzięki nowym regulacjom obowiązującym od 1 czerwca 2024 roku, podmioty finansowe są zobowiązane do sprawdzania, czy numer PESEL nie jest zastrzeżony przed zawarciem umowy kredytowej lub leasingowej. Proces zastrzegania i cofnięcia zastrzeżenia jest prosty, bezpłatny i dostępny zarówno online, jak i w urzędzie gminy. Zastrzeżenie PESEL-u zwiększa bezpieczeństwo finansowe i daje spokój ducha, co jest niezwykle ważne w dzisiejszych czasach.

Osobiście uważam, że jest to opcja, z której warto skorzystać. Ja zastrzegłem swój PESEL, bo wychodzę z założenia, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Wolę sam zadecydować kiedy wziąć kredyt, a kiedy nie. A jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Daj znać w komentarzach!

FAQ czyli najczęściej pojawiające się pytania

Czy zastrzeżenie numeru PESEL jest płatne?

Nie, jest to usługa całkowicie bezpłatna.

Jak długo trwa proces zastrzegania numeru PESEL?

Proces zastrzegania numeru PESEL jest natychmiastowy. Po złożeniu wniosku, numer jest zastrzeżony od razu.

Czy mogę cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

Tak, dyspozycję można cofnąć w dowolnym momencie.

Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

Aby cofnąć zastrzeżenie, należy zalogować się do aplikacji mObywatel i wybrać opcję „Cofnij zastrzeżenie”. Alternatywnie, można udać się do urzędu z dowodem osobistym i wypełnić odpowiedni formularz.

Czy zastrzeżenie PESEL-u wpływa na moje sprawy urzędowe?

Nie. Nie wpływa to na możliwość załatwiania spraw urzędowych ani medycznych.

Czy zastrzeżenie numeru PESEL chroni przed wszystkimi transakcjami finansowymi?

Zastrzeżenie  działa głównie w przypadku transakcji powyżej 13 000 zł. Przy mniejszych kwotach instytucje nie są zobowiązane do sprawdzania, czy numer PESEL jest zastrzeżony.

Czy mogę zastrzec numer PESEL dla swojego dziecka lub podopiecznego?

Tak, opiekunowie prawni mogą to zrobić dla swoich dzieci lub podopiecznych.

Co się stanie, jeśli zgubię dowód osobisty?

W przypadku zgubienia lub kradzieży dowodu osobistego, system automatycznie zastrzega numer PESEL w rejestrze. To zabezpiecza przed nieuprawnionym użyciem danych osobowych do celów finansowych.

Jak sprawdzić status mojego numeru PESEL?

Status można sprawdzić przez aplikację mObywatel lub kontaktując się z odpowiednim urzędem.

Czy muszę informować bank lub firmę leasingową o zastrzeżeniu numeru PESEL?

Nie, instytucje finansowe są zobowiązane do samodzielnego sprawdzania statusu numeru PESEL przed zawarciem umowy kredytowej lub leasingowej.

Czy zastrzeżenie numeru PESEL jest obowiązkowe?

Nie. Jest opcjonalne, ale zalecane w celu zwiększenia bezpieczeństwa finansowego i ochrony przed oszustwami.

Jakie są konsekwencje nie zastrzeżenia numeru PESEL?

Brak zastrzeżenia numeru PESEL nie powoduje bezpośrednich konsekwencji, ale zwiększa ryzyko, że ktoś może nieuprawnienie użyć twoich danych do zaciągnięcia kredytu lub podpisania umowy leasingowej na twoje nazwisko.

Czy mogę zastrzec numer PESEL, jeśli mieszkam za granicą?

Tak, numer PESEL można zastrzec online przez aplikację mObywatel, co umożliwia zastrzeżenie nawet wtedy, gdy przebywasz za granicą.

Czy mogę ponownie zastrzec numer PESEL po cofnięciu zastrzeżenia?

Tak. Można go ponownie zastrzec w dowolnym momencie, korzystając z tych samych procedur.

Jak długo zastrzeżenie numeru PESEL pozostaje w mocy?

Do momentu, kiedy właściciel numeru zdecyduje się je cofnąć. Nie ma potrzeby odnawiania zastrzeżenia.