Weksel in blanco w leasingu

Każda umowa leasingowa niesie za sobą spore ryzyko ze strony finansującego. To przecież leasingodawca bierze na siebie odpowiedzialność za to czy umowa będzie spłacana. Owszem zabezpieczeniem transakcji jest sam przedmiot, ale może się przecież zdarzyć, że sama jego sprzedaż pokryje wszystkich zobowiązań płynących z umowy. Właśnie, dlatego większość firm leasingowych dodatkowo zabezpiecza swoje umowy wekslem in blanco. W poniższym artykule opiszę, dlaczego finansujący dodatkowo zabezpieczają się wekslem i jakie niesie to konsekwencje dla klientów. Zaciekawiony? To zaczynamy!

Czym jest weksel?

Zanim odpowiem na pytanie, czym jest weksel in blanco warto zapoznać się z samą definicją weksla. Słowo weksel pochodzi od niemieckiego wyrażenia Wechsel i oznacza zmianę. Weksel stanowi rodzaj papieru wartościowego, w którym jedna ze stron zobowiązuje się bezwarunkowo do spłacenia określonej sumy wekslowej we wskazanym terminie stronie przeciwnej. Określenie bezwarunkowe oznacza, że sam dokument weksla nie jest związany jakimikolwiek innymi czynnościami prawnymi – np. umową.*

* – źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-weksel-co-to-takiego 

Zazwyczaj w przypadku umów leasingowych stosowany jest weksel in blanco. Dokument ten różni się od standardowego weksla tym, że nie jest on w pełni uzupełniony. Brakuje w nim:

• kwoty do zapłaty
• terminu
• miejsca płatności

Elementy weksla

W prawie polskim zasady wystawiania i obrotu wekslami reguluje ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe. Dla ważności weksla niezbędne jest zamieszczenie w nim poniższych elementów:

1. nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono
2. bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej
3. nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata);
4. oznaczenie terminu płatności;
5. oznaczenie miejsca płatności;
6. nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
7. oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla;
8. podpis wystawcy weksla.

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Weksel 

Do 1 stycznia 2007 r. istniały urzędowe blankiety wekslowe, które służyły realizacji obowiązków fiskalnych wynikających z ustawy o opłacie skarbowej. W nowej ustawie o opłacie skarbowej weksel nie został wskazany jako jej przedmiot. W związku z tą ustawą od 1 stycznia 2007 r. od weksli nie pobiera się opłaty skarbowej, natomiast w obrocie funkcjonują prywatne blankiety wydawane przez poszczególnych przedsiębiorców, z tym, że nie ma ustalonego jednolitego wzoru takiego dokumentu.

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Weksel 

Dlaczego firmy leasingowe stosują weksle?

Firmy leasingowe stosują weksle, jako dodatkową formę zabezpieczenia umów leasingowych. Weksel zabezpiecza finansującemu podjęte w danym momencie, bądź też przyszłe zobowiązania. Warto zwrócić tu uwagę na słowo przyszłe, bo jest to niezwykle ważny element weksla. Szerzej o tym poniżej. Oczywiście bez tego dokumentu finansujący też dojdzie swoich praw, ale proces ten może się znacznie wydłużyć.

Dlaczego weksel do leasingu jest w formie in blanco?

Leasingodawcy stosują weksel in blanco gdyż nie zawsze sama sprzedaż finansowanego przedmiotu pokryje wszystkie zobowiązania i szkody. Dla szerszej perspektywy posłużę się przykładem leasingodawcy, który pożycza przedsiębiorcy powiedzmy 100 000 zł netto na zakup nowego auta osobowego.

Klient wpłaca raptem 1% opłaty wstępnej, okres finansowania 5 lat, wykup 20%, rata ok 1600 zł.  Po roku  klient przestaje płacić leasingu i pomimo prób ze strony finansującego nie udaje się uratować umowy. Saldo pozostałe do spłat wynosi w tym momencie około 79 800 zł.  Dochodzi do windykacji. Koszt samej procedury windykacyjnej pokryje finalnie klient. Na nią składać się mogą takie elementy jak:

• koszty wezwań
• upomnień
• wizyt terenowych
• transportu auta
• parkingu
• przygotowania do sprzedaży.

Następnie dochodzi do sprzedaży pojazdu i tu finansujący w zależności od stanu technicznego auta i jego przebiegu otrzymuje powiedzmy 75 000 zł. Kwota ta nie starcza nawet na pokrycie pozostałego do spłaty kapitału nie licząc dodatkowych kosztów windykacyjnych. A te mogą się okazać niestety dość wysokie. Dlatego właśnie firmy leasingowe stosują weksel in blanco.

Weksel in blanco

Weksel in blanco zawsze z deklaracją wekslową

Weksel in blanco idzie zawsze w parze z deklaracją wekslową. To właśnie ten dokument będzie regulował kwestie związane z ewentualną kwotą, która pojawi się na wekslu. Leasingodawca nie może wpisać dowolnej kwoty i nie może być ona oderwana od rzeczywistości. Musi ona wynikać z zawartej umowy leasingu. Z reguły kwota ta nie może przekroczyć sumy zadłużenia wraz z odsetkami i innymi należnościami (tu właśnie kłaniają się kwestie kosztów pre windykacyjnych i windykacyjnych, o których mowa była powyżej) wynikającymi z umowy.

Przykładowy wygląd deklaracji wekslowej

Kiedy firma leasingowa może skorzystać z weksla?

Finansujący może skorzystać z weksla, jeśli klient nie wywiązuje się z umowy i nie reguluje terminowo należności. Zanim leasingodawca uruchomi weksel daje oczywiście szansę klientowi na wyprostowanie sytuacji. Jeśli jednak sytuacja nie ulega poprawie, finansujący wówczas może wezwać klienta do wykupienia weksla w kwocie zgodnej z treścią deklaracji wekslowej. Jeżeli klient nie dokona wykupu weksla zostaje skierowana sprawa do sądu o wydanie nakazu zapłaty weksla. Klient na zapłatę należności ma 14 dni. Jeśli klient nie zrobi tego w tym terminie, leasingodawca może wszcząć postępowanie egzekucyjne.

Czy do każdej umowy weksel musi występować?

Do niedawna weksel był nieodzownym elementem każdej umowy leasingowej. Sporo się jednak na naszym rodzimym rynku zmieniło i obecnie możemy znaleźć kilka firm leasingowych oferujących leasing bez weksla i deklaracji wekslowej w nowoczesnym wydaniu. Taka forma finansowania odnosi się jednak do:

• przedmiotów o stosunkowo niewielkiej wartości (do 50 000 zł netto)
• przedmiotów łatwo zbywalnych (aut osobowych do określonej wartości)

Przy trudno zbywalnych przedmiotach lub przedmiotach o wysokiej wartości, weksel in blanco z reguły będzie obligatoryjnym elementem umowy.

Czy leasing bez weksla jest mniej zabezpieczony przez finansującego?

Zarówno w jednym jak i w drugim przypadku finansujący ma prawne podstawy do dochodzenia swoich roszczeń. W przypadku finansowania z wekslem firma leasingowa jest w stanie szybciej wyegzekwować od klientów swoje należności. Z kolei umowa bez weksla obarczona jest nieco większym ryzykiem ze strony leasingodawcy. W tym konkretnym przypadku należności mogą być:

• “ściągane” z klientów nieco wolniej
• firma leasingowa będzie musiała ponieść większe koszty w związku z tym postępowaniem
• sam proces może się okazać bardziej skomplikowany.

Czy należy bać się weksla?

Wedle mnie, nie. Jeśli prawidłowo będziesz obsługiwał umowę leasingową to nie należy się go bać. Pamiętajmy, że jest to jedno ze standardowych zabezpieczeń stosowanych przez finansujących i nie tylko do umów leasingowych. Na rynku spotkać można również chociażby kredyty samochodowe zabezpieczone wekslem. Warto jednak przed jego podpisaniem dokładnie zapoznać się z treścią deklaracji wekslowej i innych dokumentów, zwłaszcza Ogólnych Warunków Umowy Leasingu.

Co się dzieje z wekslem po spłacie umowy?

Kwestie tą powinny regulować zapisy w Ogólnych Warunkach Umowy Leasingu. Tu zazwyczaj można się spotkać z dwoma rozwiązaniami. Pierwszym jest komisyjne zniszczenie weksla. Z takiego zniszczenia klient powinien otrzymać protokół. Warto o tym pamiętać. Drugą opcją jest zwrócenie weksla podpisanego przy zawieraniu umowy. Przy tej okazji jeszcze jedna uwaga – niektóre firmy leasingowe za wcześniej wspomniane czynności pobierają dodatkowe opłaty (co swoją drogą jest dla mnie niezrozumiałe). W tym przypadku warto jeszcze szczegółowo przestudiować Tabelę Opłat i Prowizji.

Podsumowanie

Generalnie, choć sam weksel in blanco może przerażać i zniechęcać do zaciągnięcia finansowania to w rzeczywistości nie ma się, czego obawiać. Jeśli umowa przebiegnie bezproblemowo to finalnie dokument powinien być zniszczony lub zwrócony do zainteresowanej strony. A jeśli jednak dojdzie do podbramkowej sytuacji to zawsze możemy wspólnie z finansującym znaleźć jakiś kompromis, żeby nie dopuścić do użycia weksla. Niemniej jednak ja osobiście korzystałem z usług leasingodawców, którzy oferowali zawarcie umowy bez weksla i deklaracji wekslowej. I takie rozwiązanie Wam rekomenduję.